28 lut Kupki u niemowląt
Zawartość dziecięcej pieluchy to dla każdej mamy jeden z najważniejszych tematów. Nic dziwnego, kupa to jedna z podstawowych oznak zdrowia dziecka. Jest to jeden z wskaźników skutecznego karmienia, na podstawie jej częstotliwości, ilości i koloru jesteśmy w stanie określić czy nasz maluszek pobiera odpowiednią ilość pokarmu z piersi.
Smółka
Początkowe wypróżnienia naszego maluszka to smółki, pierwsza powinna pojawić się w ciągu 48h od urodzenia, świadczy to o prawidłowym funkcjonowaniu jego układu pokarmowego. Smółka jest bardzo ciemna, niemal czarna, smołowata, gęsta, klejąca, nie ma w niej mleka mamy. Zawiera ona zbędne produkty przemiany materii: żółć, wody płodowe, złuszczone nabłonki skóry, śluz i inne substancje z gruczołów trawiennych. Znajduje się w jelitach malca jeszcze przed narodzinami. Ilość wydalanej smółki jest bardzo duża, może wynosić 5-10 dag. Maluch może wydalić smółkę jednorazowo lub kilkukrotnie w mniejszych ilościach przez kolejne dni. Jeśli dziecko dobrze ssie z piersi, siara o właściwościach lekko przeczyszczających pozwala zupełnie naturalnie pozbyć się smółki z jelit i już w trzeciej lub czwartej dobie kupa zaczyna się zmieniać.
Stolec przejściowy
Jeśli karmienie przebiega prawidłowo miejsce smółki zajmują stolce o barwie ciemno zielonej i lekko zielonkawej. Następnie w czwartej/ piątej dobie życia dziecka kupki przechodzą w barwę jasnożółtą, przypominając konsystencją i kolorem serek wiejski z domieszką musztardy dijon lub ściętą jajecznicę; mają ostry, kwaśny zapach. Jeśli kupy zmieniają się na zielonkawe lub żółte szybciej, tym lepiej – świadczy to o tym, że karmienie piersią idzie Wam wyjątkowo dobrze! Na tym etapie powinniście obserwować min 3-4 kupki w ciągu doby o wielkości przynajmniej 2,5 cm (kleks wielkości literki „o” jaką tworzymy łącząc kciuk z palcem wskazującym).
Stolce dziecka, które ma tydzień składają się już prawie wyłącznie z mleka które wypiło po urodzeniu. Kupka tworzy się z mleka o wysokiej zawartości tłuszczu, a aby do tego mleka dotrzeć dziecko musi wystarczająco dobrze i długo ssać pierś aby dobrze ją opróżnić.
U dużej części dzieci do końca pierwszego miesiąca obserwujemy kupki wodniste. Potem kupki wodniste występują u ok. 10-15% dzieci, u reszty są one miękkie ale raczej bardziej stałe, czasami ziarniste.
Jeśli dziecko w pierwszych sześciu tygodniach swojego życia nie wydala lub robi kup mniej niż należało by się spodziewać jest to pierwszy sygnał o możliwych problemach z karmieniem piersią, należy wtedy skonsultować się z doradcą laktacyjnym lub udać się do pediatry. Może oznaczać to, że dziecko ssie niewydajnie z piersi lub, że matka nie produkuje mleka w wystarczających ilościach. Może też oznaczać jedno i drugie jednocześnie.
Na etapie 3-6 miesiąca dziecko może wypróżniać się raz lub kilka razy na dobę. U noworodków karmionych tylko mlekiem matki częstotliwość wypróżnień wynosi 1-10 na dobę i zazwyczaj towarzyszy karmieniu. Nie świadczy to o biegunce czy uczuleniu dziecka na mleko matki. Wynika z niedojrzałości układu pokarmowego dziecka. Czasami zdarza się, że kupki nie ma przez kilka dni, a mamy boją się, że to zaparcia. Jeśli dziecko nie prezentuje żadnych objawów chorobowych i przybywa na wadze to nie ma powodu do obaw, że nie oddało stolca już od pięciu dni. Często dzieci karmione piersią nie oddają stolca nawet przez 10 dni i jeśli nie odbija się to na stanie dziecka, to nie interweniujemy. Zdarza się to również u dzieci karmionych w sposób mieszany. Mieszanka jest bowiem trudniej przyswajalna dla noworodka niż mleko matki. Maluchy mogą mieć też skłonność do zaparć po spożyciu tego rodzaju pokarmu. Jeśli tak jest, nie należy podawać wody ani żadnych herbatek. Takie postępowanie „rozcieńcza” nam podaną mieszankę i obciąża układ moczowy, może to prowadzić do poważnych zaburzeń. Niekiedy lekarze zalecają picie wody czy soków owocowych, lepiej pomóc maluszkowi masując mu brzuszek, ponieważ to pobudza pracę jelit. Dodatkowo możemy zastosować ciepły okład np. w formie termoforka z pestek wiśni czy ryżu. Częstotliwość oddawania stolca to jednak nie jedyne kryterium diagnozowania zaparć. O zaparciu mówimy wówczas, gdy dziecko męczy się przy wypróżnianiu, pręży i płacze. Kał natomiast jest zbity i twardy. Płacz przy wypróżnianiu powinien być sygnałem ostrzegawczym, że coś nie do końca jest ok. Jeśli kupka jest zbita i twarda można przypuszczać, że dziecko przyjmuje za mało płynów, rzadko zdarza się taka sytuacja gdy dziecko karmione jest tylko piersią, częściej gdy dochodzą pokarmy stałe. Starszemu dziecku można więc wprowadzić do diety przeciery z brzoskwiń, moreli i śliwek. Jeśli zaparcia się powtarzają, maluchowi można podawać gotowane brokuły, buraczki oraz pieczywo pełnoziarniste.
Kupki dzieci do 6 miesiąca życia
Na poniższych zdj możemy zobaczyć kupki dzieci od 3 tygodnia życia po 6 miesiąc. Maluchy karmione tylko mlekiem mamy, ewentualne suplementy, mieszanka sztuczna dodawane do diety, podane przez mamy dopisane są w górnym rogu zdjęcia. Jeden z maluchów zaczął rozszerzać już dietę tuż przed 5 miesiącem życia (to też macie w dopisku).
1 miesiąc
Kupki po 2 miesiącu życia
3, 4, 5 miesiąc
Rozszerzamy dietę
W czasie rozszerzania diety dziecko nadal powinno wypróżniać się przynajmniej raz dziennie. Jeśli tak się nie dzieje prawdopodobnie maluch dostaje za dużo pokarmów stałych i jego jelita nie radzą sobie z trawieniem. Na początku rozszerzania diety, w kupce często znajdujemy nieprzetrawione fragmenty połkniętych produktów, to zupełnie normalne, może to być dla nas sygnał, że udało się coś połknąć. Dopiero z czasem dziecko zacznie dokładniej gryźć i przeżuwać, a układ trawienny wytwarzać enzymy trawiące pokarmy stałe.
Rodzice często dziwią się wyglądem prawidłowych kup u noworodka. Nie przypominają one bowiem kup dorosłego człowieka, nie są uformowane. Niektórzy porównują ich konsystencję do zsiadłego mleka czy płynnej grochówki z grudkami. Mogą mieć wygląd ziarnisty lub być zupełnie wodniste, luźne, konsystencje takie są prawidłowe. Prawidłowe stolce mogą różnić się kolorem, od jasnobrązowego po żółty lub zielony. Ze względu na dobroczynny wpływ na jelita mleka kobiecego, kupki mają łagodny, delikatny zapach. W miarę jak dziecko zaczyna przyjmować inne pokarmy, zmienia mu się flora bakteryjna w jelitach a wraz z nią również zapach stolców.
Wprowadzanie nowych pokarmów powoduje, że układ pokarmowy wytwarza enzymy do ich trawienia. Gdy kupa u niemowlaka przypomina kozie bobki, to znak, że nasze dziecko nie jest jeszcze gotowe na nowości.
Zdjęcia poniżej przedstawiają kupki z początków rozszerzania diety, 6-9 miesiąc,
znajdziecie tu kupy dzieci karmionych mlekiem mamy jak i mieszanką sztuczną
Dopiero koło 10-12 miesiąca kupki robią się brązowe. Od tego czasu przypominają konsystencją trochę kupę dorosłego, chociaż do twardości dorosłej kupy nadal im będzie dużo brakowało. Skład mleka kobiecego sprawia, że kupa dziecka ma całkowicie inny skład niż kupa dorosłego czy dziecka karmionego sztucznie i do 12 miesiąca życia z reguły ma miękką konsystencję.
Pierwsze ząbki i biegunka
Jedną z oznak ząbkowania, która może przestraszyć rodziców to luźniejsze stolce a nawet biegunki. Należy jednak pamiętać, że samo ząbkowanie nie powoduje takich objawów. Na tym etapie odporność dzieci spada z powodu wyczerpywania się zapasów przeciwciał otrzymywanych od mamy w ciąży. Istotne jest, by ząbkowania nie traktować jako prostego wytłumaczenia dla potencjalnego wystąpienia poważnej choroby i jako zwykłego zachowania dla tego etapu życia. Rodzice muszą przyjrzeć się objawom odrębnie od ząbkowania. Jeśli kupka noworodka jest płynna (z krwią, śluzem albo ropą) i pojawia się ponad trzy razy w ciągu dwunastu godzin można mówić o biegunce. Nie dotyczy to noworodków karmionych wyłącznie piersią. W ich przypadku zaniepokoić powinna zmiana konsystencji kału na bardziej wodnisty i koloru na zielony. Biegunki u noworodka nie wolno leczyć na własną rękę. U dzieci jest niezwykle łatwo o odwodnienie, co jest bardzo niebezpieczne. Trzeba szybko działać, szczególnie gdy do biegunki dołączą wymioty i podwyższona temperatura.
Czerwone siuśki
Mocz podbarwiony na czerwono, mocno pomarańczowo, czasem różowo, to niespodzianka, którą również możecie znaleźć w pampersie podczas oczekiwań na kupkę w pierwszych dobach. Kolorystyka powodowana jest tym, że mocz noworodka w pierwszych dniach jest mocno skoncentrowany i w jego skład wchodzą kryształy kwasu moczowego. To normalne zjawisko choć często powoduje pierwszy większy stres u rodziców. Z reguły oddawanie takiego moczu nie trwa dłużej niż dwie doby. Po tym czasie zwiększa się już ilość pokarmu, dziecko wypija więcej więc mocz jest rozrzedzony.
Kolor kupki w kolejnych miesiącach
Kolor stolca jest też istotnie związany z wiekiem. Żółty kolor jest najczęstszy w pierwszym miesiącu (96%), zielony występuje u co trzeciego półrocznego dziecka a brązowy przeważa dopiero po 1. roku życia. Wbrew powszechnej opinii zielona kupka u dziecka rzadko świadczy o chorobie. Ten kolor kupy u niemowlaka jest najczęściej spowodowany kwasami żółciowymi wydzielanymi przez wątrobę, które są wydzielane do przewodu pokarmowego i tam pod wpływem bakterii podlegają różnym przemianom.
Zielone hałaśliwie „strzelające” stolce połączone z dużą ilością gazów powodujących ból u maluszka mogą świadczyć o tym, że mleko przepływa przez jelita nie do końca strawione. Najczęstszy powód to przewaga węglowodanów nad tłuszczem w przyjmowanym mleku (nieefektywne ssanie, zła technika ssania piersi, nadprodukcja pokarmu).
Oddawanie zielonego, śluzowego stolca z jednoczasowym wydaleniem gazów jelitowych może też być objawem kolki niemowlęcej. Kupa wtedy nie dość, że jest zielona to jeszcze wodnista, może być spieniona i jest jej dużo. Dodatkowo u malucha może pojawić się wysypka. Z całą pewnością zielony stolec jako pojedynczy symptom nie może być podstawą do rozpoznania kolki czy alergii na białko mleka krowiego. Jednak stale pojawiające się zielone kupy z dodatkowym „niecodziennym” zachowaniem niemowlęcia mogą sugerować, że pojawiły się jakieś problemy, maluch może mieć jakąś alergię, albo mama zjadła dużo zielonych owoców czy warzyw, może tak być przy szybkim wypływie mleka, lub kiedy dziecko ząbkuje. Jeśli zaś dziecko rośnie prawidłowo i poza tym nie prezentuje innych oznak nie ma powodu do zmartwień. Warto jednak dokładniej przyjrzeć się sytuacji, gdy stolce zmieniają nie tylko kolor, ale również i konsystencję oraz gdy oddawane są znacznie częściej niż zwykle.
Kupa niemowlaka ma kolor czarny, gdy dziecko przyjmuje preparaty z żelazem.
Podczas rozszerzania diety gdy maluch zjada np. buraki i szpinak też możemy zaobserwować zmiany barwy stolca.
Czasem do zmian w wyglądzie i zapachu przyczyniają się leki stosowane przez matkę karmiącą piersią.
Krew w kupie
Krew w kupie może mieć różne pochodzenie.
Jasna krew, kropelki lub nitki mogą oznaczać uszkodzenia śluzówki odbytu, pęknięcia, otarcia czy ranki. Nitki krwi mogą być też objawem alergii
Ciemna krew jest oznaką problemów w wyższych partiach układu pokarmowego, mogą to być problemy wymagające opieki lekarza np. rotawirus, salmonella. Ciemna krew często też pojawia się gdy dziecko piło mleko z poranionej brodawki.
Pojawienie się krwi w stolcu niemowlęcia nie jest wskazaniem do przerwania karmienia piersią. Można ewentualnie wprowadzać modyfikacje dietetyczne i obserwować zmiany stolca.
Kiedy kupa powinna nas naprawdę zaniepokoić?!
Duże ilości śluzu, ropy, zgniły zielony kolor, czy kolor biały, kiedy kupa mocno śmierdzi, czy w jakikolwiek „podejrzany” sposób bez określonych powodów odbiega od dotychczasowych stolców warto skonsultować się ze specjalistą.
Czasem bywa i tak……
Bardzo dziękuję mamom oraz maluszkom, którzy podzielili się ze mną swoimi kupkami. Dzięki Wam możemy zobaczyć jak różnią się od siebie kupki niemowląt na poszczególnych etapach pierwszego roku ich życia. DZIĘKUJĘ ! <3